قطب سي و يکم

حضرت مست عليشاه

وَجهُ الله و مَرجعُ عِبادالله و مُسَبّحُ بِحار تَنزيه الله، جناب مست عليشاه. نام شريفش حاج زين العابدين و لقب طريقتي وي «مست عليشاه»، تولّدش نيمه ماه شعبان سال يکهزار و صد و نود و چهار در شماخي از شهرهاي شيروان صورت يافته. در سنّ پنج سالگي پدر و مادر و کليه خانواده وي به طرف عراق عرب رفته، در کربلاي معلّي مجاور شدند و تا آخر عمر آنجا بودند.

 جنابش تا سنّ هفده سالگي در عراق نزد پدر و ساير علماء به تحصيل مشغول بود. از آن وقت دست طلب گريبان گيرش شده، در مقام تحقيق و جستجوي راه حقيقت برآمد و خدمت جمعي از اخيار و علماء و مجتهدان از قبيل آقا محمد باقر بهبهاني و مير سيد علي بهبهاني و مولانا عبدالصّمد همداني و حاج ميرزا محمد اخباري و شيخ موسي بحريني، و از عرفا حضور سيد معصومعلي شاه دکني و نور علي شاه اصفهاني و رضا عليشاه هروي و رونق عليشاه کرماني رسيده و مصاحبت آنان را دريافته. آنگاه شور طلب وي را به مسافرت عراق عجم وادار نمود و مدتي در آن بلاد به سياحت پرداخت. پس از سير بلاد گيلان و شيروان و طالش و آذربايجان در سال يکهزار و دويست و يازده به خراسان و از آنجا به هرات و زابل و کابل و سپس به هندوستان و ولايات گجرات و پنجاب و دکن رفته و قسمتي از جزاير هندوستان را گردش نموده، و ولايت سند را سياحت و از راه جبال به کشمير وارد و از آنجا به طخارستان و توران و جبال بدخشان و خراسان رو آورد، و از خراسان به قصد ادامه سياحت حرکت نموده و سپس به ولايت عمّان و حضر موت و بلاد يمن و قبايل حبشه رفته و عاقبت به حجاز مشرّف و پس از اداء حجّ و زيارت مدينه منوره به صوب مصر و شام و روم و ارمنستان عزيمت و بالاخره به طرف ايران مراجعت و همدان و اصفهان و فارس و کرمان را دور زده، مجدداً به طرف بغداد تشريف فرما شد.

  جنابش مدت چندين سال در سير و سياحت و گردش بلاد و ممالک گذرانده، عاقبت الامر شرف ملاقات جناب مجذوب عليشاه را دريافت و به تلقين ذکر و توبه از دست وي نايل و مدتها در خدمتش به سير و سلوک مشغول بود، تا از يمن تربيت آن جناب به ذورۀ کمال رسيده رتبه خليفة خلفائي و جانشيني وي را حايز آمد. و در سال يکهزار و دويست و سي و نه که جناب مجذوب عليشاه خرقه تهي نمود، سرپرستي امور فقرا و ارشاد خلق را به آن جناب واگذار نمود و جنابش مستقلاً بر مسند قطبيت متمکن گرديد و به هدايت عباد اشتغال ورزيد تا سال يكهزار و دويست و پنجاه سه بر مسند ارشاد متمكن بود و در آن سال خرقه تهي نمود، و قبلاً جناب ميرزا زين العابدين رحمت عليشاه شيرازي را به جانشيني خويش تعيين نموده بود. مدت عمر وي پنجاه و نه سال، و چهارده سال بر مسند قطبيت تکيه داشته است.

 مأذونين از طرف آن جناب:

 ۱ - جناب صدر الممالک اردبيلي

 ۲ - جناب حاج سيد محمدعلي کرمانشاهي ملقب به منير عليشاه.

 از مؤلفات آن جناب:

 ۱ - بستان السياحه

 ۲ - رياض السياحه

 ۳ - حدائق السياحه

 ۴ - کشف المعارف.

 مشاهير معاصرين آن جناب از علماء و فقها:

 ۱ - شيخ احمد احساوي

 ۲ - ملا احمد نراقي

 ۳ - حجة الاسلام سيد محد باقر شفتي

 ۴ - حاج محمد ابراهيم کرباسي

 ۵ - شيخ حسن بن شيخ جعفر کاشف الغطاء

 ۶ - سيد محد کاظم رشتي حائري

 ۷ - حاج ميرزا حسن امام جمعه ملقب به سلطان العلماء.

 از عرفا و مشايخ:

 ۱ - ميرزا فضل الله شريفي ذهبي

 ۲ - ميرزا عبدالنّبي شريفي ذهبي

 ۳ - ميرزا امين خاکي شاه شيرازي

 ۴ - ثابت علي قهفرخي

 ۵ - رضا علي شاه هروي

 ۶ - ميرزا ابوالقاسم درويش.

از شعراء و حکماء:

 ۱ - ميرزا عبدالوهاب نشاط اصفهاني

 ۲ - امير الشعرا رضا قلي هدايت

 ۳ - عبدالرزاق مفتون

 ۴ - حجت لاري

 ۵ - ساغر شيرازي

 ۶ - ميرزا حبيب الله قا آني

 ۷ - وصال شيرازي.

 از سلاطين و امراء:

۱- محمد شاه قاجار

۲- فتحعليشاه قاجار

۳- حاج ميرزا آقاسي

۴- ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني.